دنده عقب دیجیتال!

در حالیکه بیشتر کشورهای دنیا دارن سعی میکنن شکاف دیجیتالی خودشون رو بهبود ببخشن و از ظرفیتهای عالی زیرساختهای شبکه جهانی اینترنت استفاده کنن، در ایران متاسفانه دنده عقب گرفته ایم!

پیشرفت نهادهای مدنی جامعه، بهبود بروکراسی سیاسی، شفافیت بیشتر فضای کشور و اطلاعات ارزانتر و در دسترس تر برای عموم افراد جامعه از جمله مهمترین فواید فراگیری استفاده از اینترنت و فضای اجتماعی مجازی هست.

اما ایران روند معکوسی در این حوزه پیش گرفته. هر شبکه اجتماعی جدیدی که می آید و می تواند تکانی به حوزه های مختلف جامعه دهد توسط نهادهای مختلف کشور محدود می شود. از شروع وبلاگستان بگیرید که با فیلتر شبکه های میزبان وبلاگ خارجی مانند همین وردپرس و بلاگر پیش گرفته شد و مسدودسازی وبلاگهای مختلف در میزبانهای ایران مثل بلاگفا و… تا شبکه های اجتماعی مانند فیسبوک و توییتر و فرندفید که همانزمان سریعا فیلتر شدند، یا حتی شبکه ویدیویی یوتیوب که آنهم از زیر تیغ فیلترینگ در امان نماند. با گذشت زمان شبکه های گوشی محور آمدند. سرنوشت وایبر خیلی تلخ بود و مسدود شد. تلگرام که امید زیادی میرفت به عنوان یک شبکه اجتماعی مجازی نسبتا کامل در کشور جا بیفتد متاسفانه به بهانه های مختلفی فیلتر شد… اگر نبود کاسبیهای وابسته به اینستاگرام حتما تا بحال کلک آن را هم کنده بودند. بهرحال این مختصری از وضع شبکه های اجتماعی کشور است. جز انگشت شماری، تقریبا همه شبکه های بدردبخور فیلتر شده است.

مساله دیگر که فضای مجازی آسان کرد، مبحث خدمات سازمانها و ارگانهای دولتی و غیردولتی بود. دیوانسالاری در فضای مجازی به مراتب قانونمندتر و سریعتر و شفافتر از کار اداری حضوری پیش می رود. علاوه بر این در خیلی موارد کارایی سیستم بالاتر می رود. اما متاسفانه در دولت سیزدهم علاوه بر شبکه های اجتماعی، دیوانسالاری الکترونیک نیز به شدت افت کرده و به عقب بازگشته است! خیلی گزاره عجیبیست، زیرا بیم اعتراض در این سیستم وجود ندارد، فقط کار مردم بهتر راه می افتد و اتفاقا این به نفع حاکمیت کشور خواهد بود. اما متاسفانه در این زمینه هم کشور عقبگرد داشته است، چند مثال که همین چند روز باهاش دست و پنجه نرم کرده ام را بیان می کنم.

اول از آستان قدس رضوی شروع می کنم. برنامه رضوان برنامه رسمی حرم امام رضا علیه السلام هست، تا قبل از بهار 1401 این برنامه خیلی خوب بود و امکانات مختلفی هم داشت. با پرداخت نذورات در این برنامه اگر مثلا گوسفندی نذری بدهید تعدادی غذای حضرتی به شما تعلق میگرفت که هنگام حضور در مشهد امکان استفاده داشتید. اما اکنون و پس از عید با بروزرسانیهای جدید، این امکانات و امکاناتی دیگر در این برنامه دچار مشکل جدی شده است. خب واقعا چرا؟ کافیه نظرات کاربران در کافه بازار را در مورد برنامه رضوان مشاهده نمایید که چگونه مردم را با بروزرسانی برنامه ناراضی کرده اند. جالب اینکه برنامه دیگر اجازه کار با نسخه قدیمی که مشکلی نداشت را هم نمی دهد! خلاصه که قوز بالای قوزیست. مردم نمی توانند از غذاهای حضرتی که بهشون تعلق گرفته استفاده کنند. در تلاشی ناموفق سعی کردند برنامه رضوان را به برنامه نسیم رضوان وصل کنند، اما این تلاش کاملا برنامه رضوان را خراب کرده است و مردم را ناراضی… برای جای مقدسی مثل حرم مطهر حضرت رضا این واقعا اتفاق بسیار بسیار ناخوشایندی هست. بهرحال این یک ناکارآمدی زشت و بزرگ.

ناکارآمدی بعدی با تاسف فراوان مرتبط با کمیته امداد امام خمینی هست. کمیته امداد در سامانه بام بانک ملی کار بسیار خوبی کرده بود. برای کسانی که قصد خیرات داشتند این امکان را گذاشته بود تا اگر میل دارند پولشان را به حساب اکرام ایتام یک استان به انتخاب خودشان واریز کنند، البته برخی استانها اکرام ایتامشان شماره حسابش در بام نبود و امکان واریز نبود ولی خیلی از استانها این امکان را داشتند. بهرحال، متاسفانه در بروزرسانی اخیر سامانه بام بانک ملی، این امکان با کمال تاسف از بین رفته است… چرا حق انتخاب را از مردم میگیرند؟ متاسفانه کمیته امداد تمایل دارد زورکی نظر خود را به کاربران تحمیل کند. سامانه اکرام ایتام سامانه بسیار خوبی بود که توسط کمیته امداد طراحی شده است. در این سامانه می توانید فرزندی را تحت پوشش بگیرید یا به صورت موردی به یک یتیم یا کودک طرح محسنین کمک کنید. اما اخیرا به صورت کاملا سازمان یافته ای اگر شما به صورت موردی به کودکی کمک کنید، میبینید با کمال تعجب و تاسف کارشناسان کمیته بدون کسب اجازه و مشورت با شما کودکی را به عنوان فرزند تحت پوشش شما اضافه کرده اند. دقت کنید، شما کمک موردی کرده اید. تمایلی به تحت تکفل گرفتن یک فرزند ندارید، اما کمیته امداد تشخیص می دهد برای شما فرزند بگذارد و این کار را می کند! واقعا کار زشتی است، نه؟ ظاهرا کمیته عادت ندارد احترام و حرمت افراد را قدر بداند. با گذر کردن به شعب صندوق امداد ولایت شاید صحه بیشتری بر شواهد بالا که گفته ام بگذارید.

مورد بعدی راهنمایی و رانندگی و راهداری است. قبلا از سامانه 141 می شد توسط دوربین جاده را نگاه کرد و در صورت مناسب بودن وضع جاده ها به دل کوه و بیابان زد. اما اکنون برخی دوربینهای مهم از دسترس خارج شده اند و نمی توان جاده را در جاهای مهمش مشاهده کرد! گاهی اوقات به کلی دوربینها از دسترس خارجند و شما عملا هیچ تصویری را نمی توانید از دوربنی های راهداری مشاهده کنید. همچنین مشاهده خلافی که قبلا رایگان بود اکنون کارمزد نسبتا بالای 5200 تومانی را درخواست میکند…

ازین دست مثالها بسیار زیاد است، مثلا آموزش و پرورش اعلام کرد فرهنگیان مدارک را برای رتبه بندی در یک سامانه بارگذاری کنند، پس از بارگذاری و اعلام نتایج دوباره اعلام کردند مدارک را باید در یک سامانه دیگر بارگذاری کنید. آن جای اول از اعتبار ساقط شده! واقعا این حجم ناکارآمدی و ندانم کاری بسیار عجیب است. خدا به ما رحم کند.